Varens zijn een van de oudste planten ter wereld. Met grote diversiteit aan soorten geven ze een prachtige toegevoegde waarde aan onze tuin. Elke week zien ze er anders uit en ook ’s winters geven juist de wintergroene varens een prachtige look die bijna exotisch aandoet. Ook de vaak moeilijkere plekken voor planten zoals de schaduwhoeken zijn juist de ideale plantplaats voor een varen. Voor elke plek is er wel een varen te bedenken, zelfs soorten die het juist goed doen in de voegen van een muur, laat staan de boomvarens die adembenemend zijn als ze in volle pracht groeien.

Boomvarens

Een boomvaren staat prachtig in je tuin! Met name in de afgelopen jaren zijn boomvarens echt een stijlicoon geworden in kantoorpanden, serres en zelfs de vorstbestendigen in exclusieve tuinen. Een boomvaren zoals bijvoorbeeld een Dicksonia antarctica of Cyathea soorten komen in het wild voor in lengte van stam van 4 meter of meer. Ze zijn erg in trek door hun prachtige grote bladeren die wel 2 tot 4 meter lang kunnen worden. Deze bladeren krullen vanuit de top van de stam omhoog alsof het een levend beest is en zien er dagelijks anders uit. Bij bladeren van bijvoorbeeld 2 meter lang op een stam van anderhalve meter heeft u al snel een hele speciale plant in uw tuin met een bladparaplu in doorsnee van een diameter van 4 meter. Ook bij een vijverpartij of beekloop geeft deze plant een extra dimensie die geheimzinnig aandoet en bijna laat denken dat er dinosaurussen aanwezig zouden zijn.

Dicksonia

De meest bekende boomvaren is de Dicksonia antarctica. Deze prachtige boomvaren met zijn dikke stammen is behoorlijk vorstbestendig, maar heeft in Noord-Europa wel wat bescherming nodig. Door in de kroon een laag bladeren en/of boomschors of kranten aan te brengen met eventueel daaromheen een extra bescherming zoals bijvoorbeeld een oude slaapzak zorgt ervoor dat deze goed de winter doorkomt. Boomvarens zijn vochtminnende planten, dus zorg ervoor dat deze ook in de winter niet uitdrogen. In het voorjaar kunt u de bescherming verwijderen en genieten van de dikke krullen welke uitvouwen en die in een korte tijd uw tuin omtoveren in een exotische jungle. Andere Dicksonia soorten zijn bijvoorbeeld de Squarrossa (meer harige bladstelen en meer verfijnde bladstructuur) of de Fibrosa (blad is harder, meer elegant en iets kleiner). Deze soorten kunnen ook vorst verdragen, maar zijn wel iets minder winterhard dan de Dicksonia antarctica.

Cyathea

De Cyathea soorten zijn absoluut de meest prehistorisch ogende planten die je kunt bedenken. De grimmige stammen zien er mysterieus uit en de stelen hebben haren die op spinnenpoten lijken. Cyathea’s kunnen maar heel weinig vorst verdragen en het beste is ze weer uit te graven om ze vervolgens weer in een koude kas die net boven nul graden is te overwinteren. De medularis met zijn zwarte haren op de steel geeft wel een van de meest imposante bladeren die met gemak 3,5 meter lang worden. De Cyathea cooperi is de makkelijkste en groeit ook heel snel. De Cyathea dealbata geeft een prachtige zilveren onderkant van het blad en zo zijn er nog veel meer andere soorten. Cyathea soorten geven smallere stammen dan Dicksonia soorten, maar hebben een ongekende groeikracht in het blad. Met een beetje zorg en goed vochtig houden in de zomer krijgt u er een heleboel tuinplezier voor terug en veel jaloerse buren. Mensen die deze planten voor het eerst zien zullen ze nooit meer vergeten.

Varens

Onder deze nogal onheilspellende rubriek groeperen we een heel arsenaal aan planten, variërend van kleine exoten tot aan grote inheemse varens. Een aantal varens zijn vooral goed te gebruiken in elke tuin en makkelijk in onderhoud of zelfs tegen onkruid als bodembedekker en wintergroen.

Osumundia regalis

Deze middelgrote varen, inheems in Noord-Europa, zal groeien tot circa 1,5 m hoog. De aantrekkelijke, rechtop groeiende varen maakt de plant tot een favoriet. Vooral aantrekkelijk in de buurt van een vijver. Een tweede variant, de Osmunda regalis Purpurascens, is ook verkrijgbaar. De Purpurascens is een prachtige Osmunda varen met een paarse kleur. Een erg bijzondere varen!

Athyrium niponicum 

De Athyrium niponicum is beschikbaar is verschillende varianten. De Athyrium niponicum Metallicum is bekend om zijn prachtige en ongewone zilver-glanzende kleur. De varen bedekt de grond met een horizontale gelaagd groei-effect. Daarnaast is de Athyrium niponicum Red Beauty ook een prachtige varen. Deze heeft meer roodachtige bladeren gecombineerd met bruin en zilver.

Vermeerdering en zorg van uw varens

Deze eeuwenoude planten hebben geen zaden, maar produceren poederachtige sporen van peulen onder hun bladeren. In de praktijk kunnen we veel varens voortplanten door het uiteinde van het blad in de grond te planten op het moment wanneer ze sporen maken. Het gebonden blad produceert wortels, waarna het van de moederplant kan worden gescheiden om zich verder te ontwikkelen als nieuwe varen.

Wanneer een varen in de tuin te veel uitbreidt, wordt een gedeelte uitgegraven en indien mogelijk verplaatst. Het verplanten gebeurt bij voorkeur in de late herfst of het vroege voorjaar. Doe dit nooit in de winter! De wortels van een varen zijn heel fijn en gevoelig en in de winter kunnen ze zich niet snel herstellen na een verplanting. Daarnaast is het is essentieel om te benadrukken dat de bladkleuring pas in de zomer tot stand komt. De jonge uitlopers behouden van nature hun groene kleur.

Varens zijn zeer gemakkelijke planten om in je tuin te hebben en staan over het algemeen het liefst op een schaduwrijke of halfschaduwrijke plek in de tuin. Ze groeien het best op een doorlatende bodem en een aantal (zoals de Adiantum) kunnen zelfs groeien op droge stenen muren! Goede voorbereiding van uw grond is de basis. Een veelal licht zure grond verdient de voorkeur die u kunt verkrijgen door het mixen van de juiste compost in uw aanwezige grond. Hierbij valt te denken aan bladafval, bosgrond, oude stalmest. Pas op voor jonge of snelwerkende mest omdat dit verbranding teweeg kan brengen.

Zorg dat u bij het planten van de varens ze diep genoeg plant en plaats ze stevig in de grond. Houdt de grond uit de kroon van de plant. Water adequaat in droge perioden, vooral in het eerste jaar als ze nog goed moeten wortelen, daarna zeer spaarzaam en alleen water geven in perioden van droogte om ze niet te veel te verwennen!

Varens verplanten

Een varen verplaatsen of verplanten in uw tuin is zeker mogelijk. Probeer dit alleen niet in de winter te doen, aangezien de fijne en gevoelige wortels van varens in deze periode moeizaam herstellen. Kies liever voor de lente of herfst voor deze operatie. Graaf ruim rond de wortels, til de varen voorzichtig op en behoud zoveel mogelijk van de oorspronkelijke grond. Plaats de varen in de nieuwe locatie en voorzie hem van voldoende water.

Verzorging van Boomvarens

Deze hebben wel een zekere mate van zorg nodig in koude periodes. Naarmate de winter nadert, kunt u de bladeren verwijderen na de eerste echte nachtvorsten als ze bruin zijn geworden, vul de kroon met kranten of droge bladeren om het geheel te isoleren en plaats een soort dakje boven het geheel om nattigheid tegen te gaan wat rotting kan veroorzaken. Zorg er wel voor dat de plant kan 'ademen'. Het geheel met noppenfolie omwikkelen en aftapen waar geen zuurstof bijkomt veroorzaakt rotting. Het belangrijkste is de kop van een varen daar waar de bladeren uitkomen. Bij heel strenge nachtvorsten kan men als extra nog een oude slaapzak om de kop heen wikkelen of met vliesdoek werken. Klimaatdoek doet ook wonderen. In Nederland zijn er voorbeelden waarbij men met slaapzak en hooi Cyathea’s overwinteren. Deze varenliefhebbers gooien er dan wel bij koude nachten een kerstverlichting omheen die zijn warmte afgeeft (geen ledverlichting natuurlijk). Onderschat natuurlijk nooit de oostenwind die een koude gevoelstemperatuur heeft, maar vooral planten laat uitdrogen. Een erg onderschatte vijand in de winter is de droogte die door veel tuinliefhebbers pas wordt ontdekt als het te laat is. Dus bij wat minder koude dagen af en toe de stam toch nat houden is zeker geen overbodige luxe.

Klik hier voor ons gehele assortiment varens